Drenaj Ne Demek, Ne İşe Yarar?
Dünyamızın ¾’ü sularla kaplıdır. Bu bile ne kadar gerekli olduğunu göstermektedir. Suyun hayatımızdaki yeri tartışılmaz boyuttadır. Hayati öneme sahip suyun kullanımı da yerine göre ölçülü ve ayarlanabilir olmalıdır. Yapı sektöründe, tarım sektöründe ve madencilikte istenmeyen suların varlığı söz konusu olabilir. Yapı sektöründe temelde ya da zemindeki sular binaya zarar verir, tarım sektöründe fazla su toprağın verimliliğini azaltır, maden sektöründe ise ocaklara zarar verir. İstenmeyen suların doğal ya da yapay yollarla uzaklaştırılmasını sağlayan bu sisteme drenaj sistemi denilmektedir. Drenaj işlemi yapılarda sel gibi su kaynaklı afetlerin ya da toprak kaymasının oluşmasını engeller. Her zeminde drenaj olması zorunlu değildir, su geçirimliliği yüksek toprak türlerinde ve yeraltı su seviyesinin az olduğu zeminlerde drenaj gerekmez.
Yapılarda temelde veya zeminde istenmeyen su birçok olumsuzluğu beraberinde getirir. Bu durumun önüne geçmek için inşaat drenajı yapılır bu da yapının dayanıklılığa doğrudan etki eder ve ömrünü uzatır. Drenaj sisteminin uygulanması burada bir nevi izolasyon görevi görmektedir. Su basıncını azalttığı bilinen drenajın tam anlamıyla izolasyon olmadığı ve tek başına yeterli olmadığı bilinmelidir. İzolasyon anlam olarak sakınmak, izin vermemek gibi düşünülebilir. İnşaatlarda izolasyon yapımı hem malzemeyi koruyarak dış etkenlere karşı dayanıklı olmasını sağlar hem de dayanıklılığı artırdığı için uzun süreçte izolasyona harcanan maliyeti karşılar.
Drenaj Nasıl Yapılır?
Drenajlar; uygulanacak alana, yapının konumuna, zemin malzemesine, topografik şartlara vb. göre planlandırılmalıdır. Özellikle düz arazi gibi suyun birikmesinin daha olası olduğu topografik koşullar drenaj sistemini zorunlu kılar. Eğimli araziler bu konuda daha şanslıdır doğal yollarla istenmeyen su sorunu rahatlıkla çözülebilir.
Drenaj çeşitleri iki tanedir. İç drenaj ve dış drenaj olarak adlandırılır. Dış drenaj binanın çevresinde kazı yapılıp ardından kanalın oluşturulmasıyla yapılan sistemlerdir. İç drenaj, dış drenajın mümkün olmadığı durumlarda bodrum katında gerçekleştirilen drenaj türüdür. Genellikle bodrumda uygun ölçülerde kuyunun kazılması ve içine otomatik çalışan su motorunun yerleştirilmesiyle olur. Bir ucu suyun döküleceği yere diğer ucu motora bağlı bir boru sistemiyle iç drenaj sağlanır. Böylelikle her iki durumda da istenmeyen sular engellenir.
Dış drenaj şu şekilde gerçekleşir; Suyun doğal yollarda uzaklaştırılamadığı zaman toprak kazılarak işe başlanır. Binalarda drenaj sistemi uygulamasının yapımına bakacak olursak; binanın çevresinde engel teşkil edecek her şey ortadan kaldırılmalı, sorunsuz bir alan yaratılmalıdır. Bina yapılmadan önce temel drenajı yapılarak istenmeyen yeraltı sularından, yağmur sularından ve şebeke sularından korunma gerçekleştirilir. Zemin drenajı yapılabilirken ise kepçe gibi benzeri aletlerle kazma işlemine başlanır. Kazı temelin alt seviyelerine kadar yapıldıktan sonra yapının duvarları temizlenir. Drenaj kanalı böylelikle yapılmıştır. Temizleme ve hafriyat işlemlerinden sonra sıvı membran dökülür. Ardından drenaj borusunun döşenmesine geçilir. Drenaj borusu nasıl döşenir sorusu burada karşımıza çıkmaktadır. Projelendirmeye uygun olan borular (drenaj hortumu)-genellikle 100cmlik borular tercih edilir-birbirleriyle bağlantılı olacak şekilde döşenir. Drenaj keçesi sentetik elyaftan imal edilen dayanıklı, esnek ve kolay uygulanabilir olup drenaj borusunun dışına sarılarak korunmasını ve güçlenmesini sağlanır. Drenaj keçesiyle kaplanan boruların üstüne mıcır dolgusu dökülür. Su izolasyonu membranının zarar görmesini engellemek amacıyla drenaj borusunun olduğu kısma kadar drenaj levhası döşenir. Ardından gerekli kontroller sağlanmalı tesisat vb. alanlarda bir hasar yaşandıysa giderilmeli ve kazılan alanın tekrar doldurulması işlemine geçilmelidir. Doldurma işlemi bittikten sonra toprak üzerine 50-80cm kalınlığında tretuvar betonu dökülmeli düz ve temiz zemin oluşturmak için karolarla döşeme gerçekleştirilmelidir. Drenaj sistemi yapılmadan önceki mevcut durumun korunmasına özen gösterilmelidir.